Β. H EΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ ΜΕΣΩ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟΥ & ΤΗΛΕΟΡΑΣΗΣ ΕΠΗΡΕΑΖΕΙ ΤΗ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΤΩΝ ΕΦΗΒΩΝ

3^ο απόσπασμα από έρευνα της ΚΑΤΕΡΙΝΑΣ ΣΟΥΜΠΑΣΗ

Η ΠΡΟΒΟΛΗ ΤΗΣ ΒΙΑΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΤΗΛΕΟΡΑΣΗ ΚΑΙ ΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ & ΟΙ ΕΦΗΒΟΙ

Οι επιπτώσεις της τηλεοπτικής βίας και

της βίας του διαδικτύου επηρεάζουν τη συμπεριφορά

των εφήβων προς τη βία

Β. H επικοινωνία μέσω διαδικτύου & τηλεόρασης επηρεάζει τη συμπεριφορά των εφήβων

Χωρίς το «Εγώ», το «Εσύ» δεν μπορεί να υπάρξει, όπως και αντίστροφα. Η παρουσία κάθε ατόμου είναι αισθητή στον άλλο. Σ’ αυτή τη διπολική σχέση επικρατεί μια αμοιβαιότητα, όπου και αυτή είναι η σωστή επικοινωνία. Κάθε ένας υπάρχει μέσω του άλλου, όπου κατ’ αυτόν τον τρόπο ενισχύεται, εξελίσσεται και βρίσκει λύσεις των προβλημάτων του. Μέσα από την επικοινωνία ολοκληρώνεται ένα είδος αλληλομόρφωσης, όπου ο κάθε ένας διατηρεί την ανεξαρτησία και την αυτονομία του.

Οι πληροφορίες, σκέψεις, ιδέες και γνώσεις τις οποίες παίρνει το άτομο, ενσωματώ-νονται και στη συνέχεια προβάλλονται στο κοινωνικό σύνολο. Υπάρχει η άμεση επικοινωνία και η έμμεση. Η τηλεόραση είναι ένας τρόπος επικοινωνίας που λειτουργεί σαν πομπός μηνυμάτων προς τους τελεθεατές-εφήβους, οι οποίοι αντιδρούν ανάλογα με το περιεχόμενο που αυτή προβάλλει και επηρεασμένοι πάντα και από τα δικά τους βιώματα, από τη δική τους προσωπικότητα.

Ένας είδος ανεξέλεγκτης επικοινωνίας επικρατεί μέσω του διαδικτύου με θετικές και αρνητικές επιδράσεις στους εφήβους. Οι έφηβοι συνομιλούν  καθημερινά στο διαδίκτυο, κάνοντας "φίλους" και εμπιστεύονται τα μυστικά τους σε άτομα που πολλές φορές τους είναι εντελώς άγνωστα και κακότροπα, με μεγάλο κίνδυνο για την ίδια τους τη ζωή. Στην πραγματικότητα οι πολύωρες απομονώσεις στο διαδίκτυο, σερφάροντας, τους οδηγεί σε μια απομόνωση από την οικογένεια και από το κοινωνικό σύνολο με κίνδυνο της υπόστασής τους.

Η επικοινωνία διακρίνεται στην προφορική και στη μη προφορική. Η προφορική εκδηλώνεται δια του λεκτικού και η μη προφορική διαμέσου χειρονομιών, στάσεων, κινήσεων, κοιταγμάτων, σιωπής.

Η σχέση και κατά συνέπεια η επικοινωνία μεταξύ ατόμων απλώνεται στη νοητική, συναισθηματική και κινητική σφαίρα. Η νοητική επικοινωνία βασίζεται στη μεταβίβαση και σύλληψη ιδεών, σκέψεων, ονείρων. Η συναισθηματική επικοινωνία βασίζεται, εκδηλώνεται με την ανάγκη κοινωνικής επαφής. Η κινητική βασίζεται στην υλοποίηση των σκοπών και στη δραστηριοποίηση του ατόμου. Η επικοινωνία διαμέσου αυτών των τριών κέντρων εκφράζεται με διάφορους τρόπους, όπως με χαρά, λύπη, οργή, επιθετικότητα, κραυγή, δάκρυα κλπ. Στον έφηβο οι τρεις αυτές σφαίρες είναι αρκετά έντονες και σε σύγχυση. Η συναισθηματική σφαίρα είναι αρκετά έντονη στον έφηβο, ο οποίος διακατέχεται από πληθώρα συναισθημάτων, που από τη μια στιγμή στην άλλη ξεσπά με επιθετικότητα προς τον ίδιο του τον εαυτό ή προς τρίτους.

Οι έφηβοι μπαίνουν σε βανδαλιστικές ομάδες, όπου εκεί αισθάνονται ότι αναγνωρί-ζονται από τους συνομηλίκους τους. Επιπλέον εύκολα ταυτίζονται και μιμούνται διάφο-ρους ρόλους με βίαιες πράξεις από την τηλεόραση και το διαδίκτυο.

Υπάρχουν όμως και υγιείς ομάδες. Μέσα στην κοινωνική ομάδα, το άτομο επηρε-άζεται από τους άλλους και ταυτίζεται μαζί τους, προσαρμόζοντας τη συμπεριφορά του ανάλογα προς εκείνη των άλλων ατόμων, έξω και πέρα από τα ατομικά του πιστεύω.

Ο Λε Μπον έλεγε ότι τα άτομα μέσα στην ομάδα αν και δεν κουράζονται να εκφέρουν προσωπικές γνώμες, ακολουθούν ξεκούραστα τον αρχηγό τους. Ο ίδιος διατυπώνει επίσης ότι η συλλογική αντίδραση, δημιουργείται από μία συναισθηματική στοργική και ασυνείδητη δύναμη. Τα άτομα συμβιβάζονται στις ομάδες για να επιδοκιμαστούν από αυτές. Λε Μπον (Γκ.), Ψυχολογία των όχλων, Ελλάδα : Μαρή.

Η ένταξη του ατόμου στις ομάδες, πρέπει να έχει ως βασικό σκοπό την ενσωμάτωσή του στην κοινωνία, με παράλληλη δημιουργία όμως της δικής του υπεύθυνης προσωπικό-τητας με κρίση, λογική, νοημοσύνη, συναίσθημα, δράση, πίστη, στόχους κοινά ωφέλιμους. Η διατηρημένη ατομικότητα θα βοηθήσει στην καλύτερη επικοινωνία με τους συνανθρώ-πους και δεν θα απομονώσει.

Συμπέρασμα

Με την επικοινωνία οι έφηβοι λαμβάνουν ποικίλα μηνύματα, στα οποία αντιδρούν ανταλλάσσοντας γνώμες, ιδέες, προετοιμάζοντας τους εαυτούς τους να αποκτήσουν κάποια θέση και συγκεκριμένους ρόλους στο κοινωνικό σύνολο.

Η επικοινωνία μέσω του χρόνου, του τόπου και του περιβάλλοντος έχει περάσει από διάφορα στάδια. Η επικοινωνία αλλάζει μορφή. Τούτο φαίνεται λόγω της υπερβολικής ανάγκης και χρήσης τηλεφώνου,  κινητού,  internet, email, fax.κλπ.

Βρισκόμαστε στον κόσμο της τεχνολογίας και αντικαθιστούμε την ανθρώπινη επικοινωνία πολλές φορές με εκείνη των ηλεκτρονικών υπολογιστών, της τηλεόρασης, του βίντεο, κλπ. Έτσι μπορούμε να πούμε ότι το άψυχο κουτί της τηλεόρασης και το internet που έχουν εισέλθει στα σπίτια του κόσμου, αρχίζουν να υποκαθιστούν και να καταλύουν τον οικογενειακό θεσμό, γιατί έχει γίνει πλέον ένα μέσο άτυπης επικοινωνίας των ατόμων.

Η έλλειψη επικοινωνίας μέσα στην οικογένεια δημιουργεί ρήξεις. Η ρήξη αυτή στην οικογένεια επηρεάζει πρωταρχικά τον έφηβο και προκαλεί την εμφάνιση μελαγχολίας, ή την είσοδό του στον «παραμυθένιο» κόσμο των ναρκωτικών, σε βανδαλιστικές, εγκληματικές ομάδες κ.ά.

Κατερίνα Σούμπαση

Κοινωνική Ψυχολόγος, Ψυχοπαθολόγος, Ψυχοθ/τρια

Μεταπτυχιακό στις Επιστήμες της Αγωγής (Paris VIII)

Eξειδίκευση στη Δημοσιογραφία  LCM (London Centre of Management)

(Μορφοψυχολόγος, Συγγραφέας)

Τηλ.: 69 47 69 57 07