Κυριακή 3 Ιουνίου 2012

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ & ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΑΠΟ ΤΗΝ "ΒΙΑ ΤΗΣ ΤΗΛΕΟΡΑΣΗΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟΥ ΣΤΟΥΣ ΕΦΗΒΟΥΣ"


8ο απόσπασμα από έρευνα της ΚΑΤΕΡΙΝΑΣ ΣΟΥΜΠΑΣΗ


Η ΠΡΟΒΟΛΗ ΤΗΣ ΒΙΑΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΤΗΛΕΟΡΑΣΗ ΚΑΙ ΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ & ΟΙ ΕΦΗΒΟΙ
Οι επιπτώσεις της τηλεοπτικής βίας και
της βίας του διαδικτύου επηρεάζουν τη συμπεριφορά
των εφήβων προς τη βία



Συμπεράσματα & Προτάσεις

Οι έφηβοι σήμερα σερφάρουν στο διαδίκτυο δαπανώντας υπερβολικό χρόνο και απομακρύνονται επικοινωνιακά από την οικογένεια. Μέσω internet οι έφηβοι παίζουν κάποιο ρόλο φανερό ή μη, όπου και τους δημιουργείται μια εικονική πραγματικότητα στην οποία και συμμετέχουν, προσπαθώντας με αυτόν τον τρόπο να καλυφθούν συναισθηματικά.
Οι έρευνες έχουν καταγράψει ότι οι σκηνές βίας που προβάλλονται από την τηλεόραση και το διαδίκτυο επηρεάζουν αρνητικά τους εφήβους. Περισσότερο επηρεάζονται οι έφηβοι που είναι ήδη επιθετικοί ή έχουν προδιάθεση ως προς την εμφάνιση βίας. Οι λιγότεροι ή καθόλου επιθετικοί έφηβοι επηρεάζονται πολύ λιγότερο, ειδικά όταν εκτίθενται λιγότερο σε σκηνές βίας.
Πολλές φορές η ταύτιση των εφήβων στα κοινωνικά μοντέλα -που δημιουργεί η τηλεόραση και το διαδίκτυο- βρίσκει γόνιμο έδαφος ιδιαίτερα μέσω videoclips, όπου εκεί προβάλλεται ένας ιδιαίτερος τρόπος ντυσίματος, συμπεριφοράς, γενικά στάσης και ρόλου απέναντι στην κοινωνία.
Είναι εμφανές ότι η τηλεόραση και το διαδίκτυο εξασκούν μεγάλη επιρροή στην κοινωνία μας. Οι έφηβοι που είναι ήδη επιρρεπείς, λόγω ιδιαιτερότητας της  ηλικίας τους επηρεάζονται ευκολότερα. Εάν π.χ. ένας γνωστός σταρ διαφημίζεται να καπνίζει συγκεκριμένη μάρκα τσιγάρου και να πίνει συγκεκριμένη μάρκα ουίσκι, τότε ο νέος -επειδή πιστεύει στο συγκεκριμένο σταρ τον οποίο έχει εξιδανικεύσει, ο οποίος είναι το είδωλό του- θα ταυτιστεί πολύ πιο εύκολα από έναν ενήλικο στη συγκεκριμένη συμπεριφορά, θα τη μιμηθεί, θα την αναπαραγάγει. Κάτι παρόμοιο συμβαίνει με διάφορες διαφημίσεις και έργα που προβάλλουν βία.
Στην περίοδο της εφηβείας, ο χρόνος μπροστά στην τηλεόραση και στο διαδίκτυο έχει σταθεροποιηθεί στις τρις ώρες την ημέρα.
Ο έφηβος επηρεάζεται, ταυτίζεται και αναπαριστά εύκολα τις σκηνές που βλέπει, που ακούει. Τούτο έχει και σαν αποτέλεσμα να είναι κορεσμένος από σκηνές βίας, με αποτέλεσμα πολλές φορές να μην αντιδρά σε παρόμοιες πραγματικές πλέον σκηνές -όταν διαδραματίζονται μπροστά του ή όταν συμμετέχει και ο ίδιος σε αυτές- γιατί τις έχει συνηθίσει και παραμένει αδιάφορος, απαθής.
Όπως αναφέραμε στις ανωτέρω μελέτες της εργασίας μας, η τηλεόραση και το διαδίκτυο επηρεάζει τους εφήβους. Αρκετοί ερευνητές εξέτασαν τη συνάφεια που υπάρχει μεταξύ της προβολής βίας από τα ΜΜΕ και την εμφάνιση ή αύξηση κυρίως της βίας στους εφήβους, λόγω της πολύωρης καθημερινής έκθεσής τους σε βίαιες σκηνές της τηλεόρασης και του διαδικτύου. Οι επιπτώσεις της παρακολούθησης της τηλεόρασης και του διαδικτύου επηρεάζει σε πολλά θέματα τους νέους.
Η συμπεριφορά των εφήβων επηρεάζει και προβάλλει βία ανάλογα με τον αριθμό ωρών που περνούν στην τηλεόραση και στο διαδίκτυο. Οι έφηβοι μαθαίνουν τη βία, ταυτίζονται στις λεκτικές ύβρεις, στην προβολή τεράτων, φρικιαστικών θεαμάτων, στην προβαλλόμενη συμπεριφορά την οποία και μιμούνται, την οποία πολύ εύκολα προβάλλουν τα ΜΜΕ και το παιδί από μικρό μαθαίνει ότι αυτό είναι κάτι φυσικό και όχι άσχημο. Έτσι οι αξίες, τα ιδεώδη καταλύονται στην κοινωνία μας.
Όταν η τηλεόραση προβάλλει βίαια έργα, τότε οι τηλεθεατές-έφηβοι θυμούνται λιγότερο το προϊόν της προβαλλόμενης διαφήμισης απ’ ότι όταν το έργο δεν είναι βίαιο. Τούτο το γεγονός θα πρέπει να προβληματίσει τους διαφημιστές και να τους επηρεάσει, θετικά ώστε να συμβάλλουν και οι ίδιοι στους τρόπους μείωσης της προβαλλόμενης βίας.
Η τηλεόραση εν σχέση με το ανεξέλεγκτο αχανές διαδίκτυο έχει το πλεονέκτημα ότι μπορεί πιο εύκολα να ελεγχθεί και να καλυτερεύσει, εάν βεβαίως οι υπεύθυνοι του καναλιού και κυρίως του Εθνικού Συμβουλίου Ραδιοτηλεόρασης και του Κράτους το επιθυμούν, λογοκρίνοντάς το όταν πρέπει και προβάλλοντας πραγματική συνεχή ποιότητα.




ΣΤ. Προτάσεις


Το θέμα που προκύπτει είναι ότι θα πρέπει το Πολιτικό Σύστημα, το Κράτος, το Ε.Σ.Ρ, το Σχολείο, οι Γονείς, η Εκκλησία, τα ΜΜΕ να ενωθούν, να συνεργαστούν, ώστε να βρεθούν τρόποι με στόχο τη μείωση της βίας που εξασκούν τα ΜΜΕ στους εφήβους, ιδιαίτερα σε αυτή την κρίσιμη οικονομική περίοδο που διασχίζει τη χώρα μας.
Αν ανατρέξουμε στην ιστορία, θα διαπιστώσουμε ότι η οικονομική ανέχεια δημιουργεί μεγάλη σύγχυση, αγανάκτηση, πόνο, βία, εγκληματικότητα στον εκάστοτε λαό. Γι’ αυτό θα πρέπει όλοι οι ανωτέρω παράγοντες να συνδράμουν προς αποφυγή της βίας στους εφήβους και κατά συνέπεια από τους εφήβους στον εαυτό τους και στο κοινωνικό σύνολο.
Για την θεραπεία από τον εθισμό στο διαδίκτυο και ότι δυσάρεστο συνεπάγεται αυτό θα πρέπει να δημιουργηθεί και στην Ελλάδα ένα θεραπευτήριο απεξάρτησης από το διαδίκτυο. Στην Κίνα ιδρύθηκε Κέντρο Απεξάρτησης για τον Νεανικό Εθισμό στο διαδίκτυο, ήδη, από το 2004 όπου και έχει δεχτεί πολλές χιλιάδες νέους, για απεξάρτηση. Επίσης στη Γερμανία δημιουργούνται θεραπευτήρια (π.χ. Βιχερχάους), ειδικευμένα στις περιπτώσεις παιδιών και εφήβων, που παρουσιάζουν σοβαρή εξάρτηση από τα ηλεκτρονικά μέσα.
Όπως έλεγε ο Ιπποκράτης ο πατέρας της Ιατρικής «προλάμβανε και μη θεράπευε». Θα λέγαμε ότι είναι προτιμότερο να γίνει πρόληψη του εθισμού από το διαδίκτυο, από τα ηλεκτρονικά μέσα και όχι να φθάνουμε στην ανάγκη θεραπείας από τον εθισμό και κατά συνέπεια και της προβαλλόμενης βίας που συνεπάγεται από τις πολύωρες χρήσεις τηλεόρασης και διαδικτύου. Θα πρέπει να δημιουργηθούν προγράμματα πρόληψης και αντιμετώπισης του προβλήματος. Να ενημερωθούν και να εκπαιδευτούν κατάλληλα οι εκπαιδευτικοί.
Επίσης οι γονείς, οι εκπαιδευτικοί, το κράτος θα πρέπει να κατευθύνουν τους εφήβους προς μια επικοινωνία μεταξύ τους και προς την κοινωνία. Επιπλέον θα πρέπει να τους περιβάλλει με αγάπη την οποία εν συνεχεία θα μεταφέρουν στους γύρω τους.
Θα πρέπει να εγκατασταθεί στους ηλεκτρονικούς υπολογιστές των εφήβων κάποιο σύστημα φιλτραρίσματος το οποίο θα μπλοκάρει την επικίνδυνη χυδαιολογία, την παιδική πορνογραφία, γενικά τη βία. Επίσης θα πρέπει να υπάρχει έλεγχος σε συνομιλίες των εφήβων με αγνώστους, γιατί αρκετές καταλήγουν σε επικίνδυνες καταστάσεις για τη σωματική και ψυχική τους ακεραιότητα.
Θα πρέπει σύσσωμοι οι παράγοντες που ασχολούνται με τους εφήβους να τους πληροφορήσουν σχετικά με τους κινδύνους που διατρέχουν αν δίνουν προσωπικά στοιχεία και πληροφορίες και αν βάζουν φωτογραφίες τους στο διαδίκτυο. Επιπλέον θα πρέπει να είναι προσεκτικοί και να μην κλείνουν ραντεβού με αγνώστους.


Συμπεριφορά των γονέων στους εφήβους τους για την πρόληψη της βίας που εισπράττεται από τα ΜΜΕ

Ο ρόλος των γονέων και της κοινωνίας πρέπει να είναι κυρίως επικοινωνιακός, συμβουλευτικός, υποστηρικτικός. Οι γονείς δεν θα πρέπει να είναι συνεχώς απορριπτικοί, αποφαντικοί, αρνητικοί, απόλυτοι σε συμπεριφορά προς τον έφηβό τους. Κυρίως όμως θα πρέπει οι γονείς να ελέγχουν τη συμπεριφορά των εφήβων τους με τέτοιο προσεκτικό τρόπο, ώστε να μην τους δημιουργούν προβλήματα και χάσουν την επικοινωνία μαζί τους.
Οι γονείς που δημιουργούν μεγάλα προβλήματα στα παιδιά τους είναι συνήθως, είτε υπεραυστηροί-αυταρχικοί, είτε υπερπροστατευτικοί, είτε αδιάφοροι (δίνοντας στο παιδί τους την πλήρη ελευθερία, χωρίς να το ελέγχουν καθόλου). Οι γονείς πρέπει να είναι προστατευτικοί και αυστηροί, αλλά σε λογικά πλαίσια.
Οι υπεραυστηροί, ανεπιεικείς, αμείλικτοι γονείς στη συμπεριφορά τους ως προς τον έφηβο είναι εξίσου αρνητικοί όσο και οι υπερπροστατευτικοί γονείς. Ότι και να κάνει ο έφηβός τους, το κατακρίνουν, το λογοκρίνουν, δεν τον επιβραβεύουν παρά σπάνια. Το μόνο όμως που καταφέρνουν είναι να του δημιουργούν μία έντονη ανάγκη φυγής. Γι' αυτό το λόγο αισθάνεται διαρκώς να βρίσκεται σε ένα κελί στο οποίο ασφυκτιά, οπότε κάποια στιγμή πιθανολογείται ότι θα δραπετεύσει και εκεί ακριβώς βρίσκεται ο κίνδυνος.
Η υπερβολική προστασία εκ μέρους των γονέων προς τους εφήβους τους έχει σαν συνέπεια να τους αφαιρεί κάθε είδους πρωτοβουλία, κάνοντάς το αδύναμο να ανταπεξέλθει τις διάφορες αντιξοότητες που θα του παρουσιασθούν στη μετέπειτα ζωή του. Το μόνο που κατορθώνουν αυτοί οι γονείς είναι να  δημιουργήσουν στο παιδί τους μια ανασφάλεια, ένα συναίσθημα κατωτερότητας.
Όταν λοιπόν η επικοινωνία μέσα στην οικογένεια είναι ελλιπή, τότε ο έφηβος πολύ εύκολα θα βρει καταφύγιο στην τηλεόραση στο διαδίκτυο και αλλού, χωρίς να κάνει εκεί τις σωστές επιλογές.
Οι γονείς, οι εκπαιδευτικοί και οι επαγγελματίες της υγείας, θα πρέπει να ενθαρρύνουν τους νέους να μην υπερβαίνουν το χρόνο παρακολούθησης της τηλεόρασης και της χρήσης του διαδικτύου. Η οικογένεια, η κοινωνία, το Κράτος, η τηλεόραση, οι εκπαιδευτικοί, το έμφυτο και κληρονομικό στοιχείο είναι παράγοντες που ευθύνονται για την παραβατικότητα, την επιθετικότητα, τη βία των εφήβων.

Κατερίνα Σούμπαση
Κοινωνική Ψυχολόγος, Ψυχοπαθολόγος, Ψυχοθ/τρια
Μεταπτυχιακό στις Επιστήμες της Αγωγής (Paris VIII)
Eξειδίκευση στη Δημοσιογραφία  LCM (London Centre of Management)
(Μορφοψυχολόγος, Συγγραφέας)
Τηλ.: 69 47 69 57 07

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου